ks. Jarosław Wąsowicz SDB
Rys historyczny
Archiwum Salezjańskiego Inspektorii Pilskiej
(ASIP)
Archiwum Salezjańskie Inspektorii Pilskiej (dalej: ASIP) utworzono wraz z powstaniem nowej inspektorii salezjańskiej z siedzibą w Pile. Chociaż inspektoria została erygowana na mocy dekretu Przełożonego Generalnego I. Vigano w grudniu 1979, to jej faktyczne początki należy wiązać z objęciem funkcji pierwszego inspektora przez ks. Henryka Jacenciuka, co nastąpiło w czerwcu 1980 r.
Praca pierwszego zarządu inspektorii przebiegała w warunkach trudnych. Na plebanii parafii Świętej Rodziny zwolniono kilka pomieszczeń, w których umieszczono konieczne agendy inspektoratu oraz przygotowano mieszkania dla inspektora i jego współpracowników. Brak wystarczających pomieszczeń uniemożliwiał nie tylko organizację takich działów, jak archiwum inspektorii czy referatów animacyjnych, ale również niezmiernie utrudnione było funkcjonowanie chociażby sekretariatu[1]. W tym okresie archiwum inspektorialne gromadziło dokumentację bieżącą oraz akta personalne salezjanów przynależących do nowej inspektorii. Z Archiwum Salezjańskiego Inspektorii Warszawskiej (dalej: ASIW)[2] do swojego zasobu przejęło wszystkie akta dotyczące współbraci, którzy zostali przypisani do inspektorii św. Wojciecha oraz część dokumentacji poszczególnych- placówek przynależących od 1979 r. do inspektorii pilskiej[3].
Po uzyskaniu zgody władz państwowych, w Pile rozpoczęto w 1981 r. budowę nowego budynku inspektoratu. Ukończono ją w 1986 r. Wtedy można było rozpocząć organizację archiwum w specjalnie do tego przeznaczonym pomieszczeniu. Od tego czasu systematycznie przejmowano do zasobu archiwalnego nowe materiały. Ostatecznie resztę dokumentacji z ASIW przejęto do Piły w okresie zarządzania inspektorią warszawską przez ks. Zbigniewa Malinowskiego, który wykazał się w tym względzie dużym zrozumieniem[4].
Wraz z upływem lat przybywało materiału archiwalnego. Zbiory powiększyły się poprzez przejmowanie archiwaliów z archiwów lokalnych oraz pozyskanie materiałów z innych źródeł. Zasób archiwalny w miarę możliwości był porządkowany. W latach 1980 -2004 opiekę nad archiwum sprawował każdorazowy sekretarz inspektorialny. W okresie tym funkcję tą pełnili: ks. Krzysztof Łada (1980–1981), ks. Stefan Kieliński (1981–1985), ks. Roman Rzepecki (1985–1990), ks. Tadeusz Stromski (1990–1991), ks. Tadeusz Wojcieszak (1991–1998), ks. Adam Michalski (1998 – 2004)[5]. Ponadto w porządkowaniu akt uczestniczyli ks. Piotr Kowalkowski, ks. Andrzej Borowiec, ks. Kazimierz Napierała. W wolnych chwilach czynił to także ks. inspektor Jerzy Worek (1998 -2004)[6].
W roku 2004 decyzją Księdza Inspektora Zbigniewa Łepki dokonano reorganizacji pracy w archiwum. Na jego działalność przeznaczono nowe pomieszczenia: magazyn i pracownię. Do pracy w archiwum oddelegowano jednego współbrata, który pełni funkcję kierownika tej agendy inspektoriatu. Od roku 2004 do chwili obecnej jest nim ks. Jarosław Wąsowicz.
Zasady gromadzenia zbiorów w ASIP zostały w 2005 r. opracowane na podstawie wytycznych z „Elementi giuridici e prassi amministrativa nel governo dell’ispettoria”[7]. Rozszerzono je jednak o tzw. spuścizny po współbraciach oraz zbiory specjalne. Zmodyfikowano tym samym wcześniej zredagowany dokument zatytułowany: „Struktura Archiwum Inspektorialnego”, opracowany za czasów inspektora ks. Jerzego Worka[8]. Sporządzono też statut archiwum. Na potrzeby korzystających z archiwalnego zasobu zredagowano regulamin. Wszystkie te dokumenty w styczniu 2006 r. zostały zatwierdzone przez Księdza Inspektora[9].
[1] Por. J. Wąsowicz, Historia salezjańskiej inspektorii pw. św. Wojciecha z siedzibą w Pile (1979–2004), „Seminare”, 22 (2005), s. 97 -101.
[2] Więcej na temat ASIW zob.: Archiwum Salezjanów Inspektorii Warszawskiej, w: Archiwa Kościoła Katolickiego w Polsce. Informator, opr. Maria Dębowska, Kielce 2002, s. 175 -176
[3] Relacja ks. Henryka Jacenciuka – pierwszego inspektora w Pile z dn. 10. 11. 2005 r.
[4] Relacja ks. Jana Pietrzykowskiego – kierownika ASIW z dn. 28. 01. 2006 r.
[6] Relacja ks. A. Michalskiego – sekretarza inspektorialnego z dn. 02.02. 2006 r.
[7] Elementi giuridici e prassi amministrativa nel governo dell’ispettoria; zob także: Sekretarz Generalny, Historyczna Dokumentacja i Archiwa, w: „Dokumenty Rady Generalnej” nr 351 (1995), s. 28 -38.
[8] ASIP, Akta kancelarii Archiwum, Struktura Archiwum Inspektorialnego
[9] ASIP, Akta kancelarii Archiwum, J. Wąsowicz, Sprawozdanie z działalności Archiwum Salezjańskiego Inspektorii Pilskiej za okres od września 2004 do grudnia 2005,ss. 7.